“TÂM TRÍ CỦA MỘT ĐỨA TRẺ KHI THỰC SỰ ĐỂ TÂM GIỐNG NHƯ MIẾNG BỌT BIỂN, CÒN TÂM TRÍ CỦA MỘT ĐỨA TRẺ CHỈ ĐƯỢC NGHE THUYẾT GIẢNG LẠI GIỐNG NHƯ MỘT CHIẾC MUÔI ĐẦY LỖ HỔNG” (“Cơ hội để thành công-Chuẩn bị gì cho giáo dục thế kỉ XXI” của Tony Wagner và Ted Dintersmith)
Dạy học trực tuyến (100%) trong một thời gian dài khiến nhiều người nghi ngại, băn khoăn về chất lượng dạy học. Nhiều ý kiến cho rằng dạy học trực tuyến không thể đảm bảo chất lượng như dạy trực tiếp. Còn bạn thì sao?
Với tôi, dạy học theo hình thức nào đạt chất lượng hơn phụ thuộc phần nhiều vào cách GV tổ chức, thực hiện chứ hoàn toàn không thể đổ lỗi cho bối cảnh dạy học. Tình cờ tôi tìm được ví dụ qua cuốn sách “Cơ hội để thành công-Chuẩn bị gì cho giáo dục thế kỉ XXI”. Cuốn sách viết về công cuộc “tiếp tục lao đao với những sửa chữa liên tục trên một hệ thống giáo dục lỗi thời, trong khi đó, sự đổi mới đang chạy trước chúng ta rất xa” của một quốc gia đứng hàng nhất nhì thế giới-nước Mĩ. Qua 7 chương với những phân tích sâu sắc và số liệu hết sức thực tế, sinh động, các tác giả đã phác hoạ bức tranh thực tiễn của nền giáo dục Mỹ. Những thách thức mà nền giáo dục Mỹ đang gặp phải cũng là bóng dáng của nhiều nền giáo dục, trong đó Việt Nam: cùng tình trạng, cùng bất cập, cùng có nhu cầu đổi mới…
Ví dụ (Cơ hội để thành công-tr.320-322):
Các tác giả mô tả “một lớp học Lịch sử đầy cảm hứng mà con gái của TED (tác giả cuốn sách) tham gia. Bối cảnh lớp học online này gồm có 30 học sinh trung học đến từ khắp đất nước. Trong đó, GV chỉ là người quản lý, theo dõi diễn đàn chứ không giảng dạy. Khoá học xoay quanh những giả thuyết thú vị. Còn HS đọc tạp chí, nhật ký và các bài báo gốc viết về hai nhân vật (những nhà thám hiểm đầu tiên ở miền Bắc Canada) và trả lời câu hỏi: Những nhà thám hiểm này có phải là người hùng không? Với cách hỏi như vậy, HS phải tự hoàn thành quan điểm của mình, trình bày trong bài luận đăng trực tuyến, đọc góp ý của tất cả những người khác và tham gia cuộc tranh luận trực tuyến. GV quan sát diễn đàn, đôi khi đưa ra gợi ý cho HS về tầm quan trọng của tinh thần xây dựng và văn minh, đồng thời gợi nhắc lại khi một câu hỏi chưa được giải quyết trọn vẹn. Trong lớp học trực tuyến này, bài làm của từng HS được công khai. Đén cuối khoá học, diễn đàn của lớp học hoạt động tích cực từ sáng sớm đến quá nửa đêm. Do khoá học hoàn toàn trực tuyến nên yếu tố địa vị đều biến mất (mọi đứa trẻ đều bình đẳng). HS có động lực từ phản ứng của bạn học và trí tò mò bản năng, chứ không phải từ điểm số thầy cô chấm cho. Đến cuối khoá học, tất cả HS đều biết được bạn nào đã tiến bộ vượt bậc, sau khi tham gia rất nhiều cuộc trao đổi với nhau”.
Lời bình: Như vậy, “bí kíp” rất quan trọng ở lớp học truyền cảm hứng này đó là cách mà GV chọn 1 vấn đề mở – để HS được nói lên ý kiến của mình, tìm tư liệu để làm cơ sở cho quan điểm của mình chứ không phải là áp đặt và HS phải công nhận, phải học thuộc, nhớ kiến thức. Điều quan trọng nữa là cách HS trình bày, tương tác, thảo luận với nhau, còn GV chỉ là người gợi mở, hướng dẫn. Và cuối cùng là đánh giá không nhắm vào điểm số mà quan trọng là đánh giá quá trình thực hiện, đánh giá sự tiến bộ của HS.
“Còn đây là lớp học LS điển hình, nơi có GV dạy trực tiếp nhưng bắt đầu bằng 1 chủ đề mà không HS nào quan tâm. HS làm bài thi trắc nghiệm để kiểm tra khả năng ghi nhớ các sự kiện”.
Lời bình: Đọc đến đây bạn có chung cảm giác như tôi, đó là thấy 1 lớp học quen quen ở đâu đó không nhỉ?
“Và mặc dù lớp học này tập trung vào việc giảng dạy về sự kiện nhưng HS lại chẳng hề nhớ được chúng, còn HS ở lớp học trực tuyến (nói ở trên) lại nhiều khả năng nhớ được sự kiện trong giai đoạn lịch sử này hơn vì các em tự nhúng mình vào giai đoạn LS ấy”.
p/s: Cảm ơn người tặng sách có tâm 
